H. Zeynalabdin Tağıyevin həyat və yaradıcılığı

Kasıb bir başmaqçı ailəsində doğulub, milyonçuya çevrilən Hacı Zeynalabdin Tağıyev hekayəsi, bir insanın iradəsi və əzmkarlığı ilə necə zirvələrə çatacağının ən gözəl nümunəsidir. Onun həyatı yalnız zənginlik və uğurla dolu deyil, həm də əsl bir millətsevərlik və fədakarlıq hekayəsidir. İndi isə onun bu yüksəliş yolunu daha yaxından nəzər salaq.

Uşaqlıqdan zirvəyə:

Tağıyevin gənclik illəri Hacı Zeynalabdin Tağıyev, sadə və çətin həyatın içində doğulmuşdu. Uşaqlığından bəri o, zəhmətə alışmışdı. Cəmi 12 yaşında ikən bənna yanında usta köməkçisi kimi işləməyə başladı. Hər səhər erkən saatlarda oyanıb işə gedərkən, onun ruhunda həmişə böyük arzular vardı. O, heç vaxt kiçik yaşına baxmayaraq, kiçik düşünmürdü. Çünki o bilirdi ki, bir gün böyük işlər görəcək. 15 yaşında artıq bənna kimi tanınmağa başlayanda, Tağıyevin əzmi və bacarığı hər kəsin diqqətini çəkirdi.
Lakin onun yüksəlişi burada bitmədi.
Tağıyev topladığı pullarla 20 yaşında öz işini qurmağa başladı. İlk olaraq kiçik ev tikintisi və daşyonma işlərini təşkil etdi. Amma bütün işlərə özü nəzarət edirdi.

O, yalnız işçi deyil, həm də idarəedici, strateq və mütəfəkkir idi. Daha sonra ticarət və yüngül sənaye sahələrinə də yönəldi. İki sahədə də uğur qazandı və qısa zamanda dükanlar, manufaktura müəssisələri sahibinə çevrildi. Bu, onun parlaq gələcək yolunun başlanğıcı idi.

Neft sənayesində partlayış:

Tağıyev və Bakı nefti Amma Tağıyev təkcə tikinti və ticarətlə kifayətlənmirdi. O, Azərbaycan iqtisadiyyatının gələcəyini formalaşdıran ən böyük işlərdən birinə – neft sənayesinə addım atdı. 1870-ci illərdə Tağıyevin cəmi iki qazanxanadan ibarət kiçik bir kerosin zavodu var idi. Amma bu kiçik başlanğıc, onun böyük arzuları üçün yalnız bir pilləkən idi. 1872-ci ildə "Hacı Zeynalabdin" adlı şirkətini yaradır və Bakı neft sənayesinə birbaşa daxil olur. Bu dövrün ən həyəcanlı məqamlarından biri Bibiheybətdə baş verdi. Tağıyev torpaq icarəyə götürərək orada quyu qazmağa başlayır. Bu, böyük riskli bir iş idi və 5 il ərzində heç bir müsbət nəticə əldə olunmur. Hətta ortaqları zərərli hesab edərək layihədən çəkildilər. Amma Tağıyev geri çəkilmədi. O, təkbaşına davam edərək ortaqlarının kapitalını geri qaytardı və quyuları qazmağa davam etdi. 1878-ci ildə nəhayət, onun zəhmətinin bəhrəsi özünü göstərdi. Quyulardan biri neft fontanı verdi və bu hadisə onun həyatını tamamilə dəyişdi. O, yalnız böyük bir neft sahibi deyil, həm də neft sənayesinin liderlərindən biri oldu. Tağıyev Azərbaycan neftini Xəzər dənizi və Qafqaz dəmir yolu vasitəsilə dünya bazarlarına çıxaran ən böyük sahibkarlardan biri idi.
Xeyriyyəçilik və millətinə bağlılıq. Amma Hacı Zeynalabdin Tağıyev üçün zəngin olmaq kifayət deyildi. Onun qəlbində millətinə və xalqına dərin sevgi var idi. Bu sevgi onu böyük xeyriyyəçilik fəaliyyətlərinə yönəltdi. O, yalnız öz var-dövlətini artırmaqla kifayətlənmədi, həm də onu xalqının rifahı üçün sərf etdi. Təhsil, səhiyyə və mədəniyyət sahələrində bir çox layihələrə maliyyə dəstəyi verdi. Bakı şəhərində su kəməri layihəsi kimi böyük sosial təşəbbüsləri həyata keçirdi. Bu layihələr şəhər əhalisinin rifahını yaxşılaşdırmağa yönəlmişdi. Hər dəfə bir layihəni həyata keçirəndə, o bilirdi ki, onun millətinə olan sevgisi boşuna deyil və bu işlər gələcək nəsillər üçün faydalı olacaq.

Əbədi miras:

Hacı Zeynalabdin Tağıyevin tikdirdiyi binalar Tağıyev yalnız iqtisadi uğurları ilə deyil, həm də tikdirdiyi möhtəşəm binalarla Azərbaycanın tarixinə iz qoydu. Onun maliyyə dəstəyi ilə tikilən bəzi binalar bugünkü Bakı şəhərinin memarlıq mirasına çevrilib.

Bakı Qızlar Məktəbi – Bu, müsəlman qızları üçün açılan ilk dünyəvi məktəb idi. Hacı Zeynalabdin, qadınların təhsili üçün mübarizə aparan ilk şəxslərdən biri idi. Bu məktəbin tikintisi ilə o, qızlara da təhsil almaq şansı verdi. İndi isə burada Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu yerləşir.

Şəxsi Malikanəsi – Bu bina, hazırda Azərbaycan Tarixi Muzeyi kimi fəaliyyət göstərir. O dövrdə bu möhtəşəm bina Tağıyevin zövq və var-dövlətinin simvolu idi. Bakı Real Məktəbi – Burada isə texniki və təcrübi biliklər verən ilk peşə məktəbi yerləşirdi. Hazırda isə Müasir Hərbi Lisey kimi istifadə olunur.

Azərbaycan Teatr Binası – Bakının ilk peşəkar teatr binası. Bu bina indi Azərbaycan Dövlət Musiqili Teatrı kimi fəaliyyət göstərir. Bu binalar sadəcə daşdan və sementdən ibarət deyil. Onlar Hacı Zeynalabdin Tağıyevin millətinə və insanlarına olan sevgisinin, xidmətinin canlı şahidləridir.

İrsi və Qəlblərdəki Yeri.

Hacı Zeynalabdin Tağıyev sadəcə zəngin bir iş adamı deyildi. O, Azərbaycan xalqının simvolu, millətinin rifahına yönəlmiş əsl bir xeyriyyəçi və milli lider idi. Onun həyatı hər bir insan üçün ilham mənbəyi olmalıdır. Kasıb bir ailədən çıxaraq milyonçuluğa, amma daha vacibi millətinə və dövlətinə əvəzolunmaz töhfələr verən bir insan kimi tarixdə öz adını əbədiləşdirdi. Bu gün onun tikdirdiyi binalar, maliyyələşdirdiyi layihələr və göstərdiyi fədakarlıq bizə onun necə bir insan olduğunu xatırladır.

O, yalnız öz dövrü üçün deyil, gələcək nəsillər üçün də işıq saçan bir ulduz idi. Hacı Zeynalabdin Tağıyevin həyatı hər birimizə göstərir ki, əzmkarlıq, zəhmət və millətə sevgi ilə hər şey mümkündür.